Co łączyło zmartywchwstańców z wybitnymi polskimi poetami XIX w. jak Adam Mickiewicz czy Zygmunt Krasiński? Jaką rolę odegrało to Zgromadzenie w dla podtrzymania ducha patriotyzmu oraz idei niepodległościowych, gdy Polska była pod zaborami? Tego wszystkiego można było dowiedzieć się podczas konferencji „Zmartwychwstańcy – ludzie, idee, działania”, jaka odbyła się 20 listopada br. w zamojskim ratuszu.
Celem konferencji było upowszechnianie wiedzy o Zgromadzeniu Zmartwychwstania Pańskiego, które miało początki we Francji w pierwszej połowie XIX wieku (sam zakon powstał w Rzymie). Bogdan Jański, Piotr Semenenko i Hieronim Kajsiewicz – uważani za założycieli zgromadzenia – byli pierwszymi członkami tej wspólnoty i jednocześnie aktywnymi działaczami na rzecz sprawy polskiej na obczyźnie w czasie „Wielkiej Emigracji”. Zgromadzenie miało nieść pomoc rodakom żyjącym na obczyźnie, ale także Polakom w kraju, nie tylko pod względem materialnym, lecz przede wszystkim duchowym.
– To przedsięwzięcie upamiętnia grupę ludzi, którzy w XIX w. niezwykle ważną rolę w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej i w dużej mierze doprowadzili do tego, że Polska mogła w 1919 r. odrodzić się. Gdyby nie troska zmartwychwstańców o stronę duchową wielu wybitnych Polaków takich jak Adam Mickiewicz, Cyprian Norwid, Fryderyk Chopin i wielu innych, z całą pewnością nasze elity narodowe byłyby znacznie osłabione – mówił rektor Akademii Zamojskiej dr hab. Paweł Skrzydlewski, prof. Ucz.
– Najwybitniejszymi przedstawicielami zakonu zmartwychwstańców i ich twórcami byli: Bogdan Jański, Hieronim Kajsiewicz i Piotr Semenenko. Kolejnym wybitnym przedstawicielem zakonu był ks. Walerian Kalinka – historyk, jeden z przedstawicieli krakowskiej szkoły historycznej. Wniósł on do zakonu duży element intelektualnego rozwoju. Oprócz działalności patriotycznej, duchowej zmartwychwstańcy zajmowali się także nauką. Ks. Walerian Kalinka opracował fundamentalne dzieło poświęcone Sejmowi Czteroletniemu. Opisał w nim cały przebieg sejmu, który doprowadził w konsekwencji do uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Ks. Kalinka działa też w Hotelu Lambert, był sekretarzem księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i jego najbliższym współpracownikiem, prowadzącym korespondencję emigracyjną. Brał też udział w wojnie krymskiej. Wysyłał tajne depesze w czasie powstania styczniowego – tłumaczył prof. dr hab. Piotr Biliński z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
– To było zgromadzenie, które powstało po to, żeby ratować postawy patriotyczne i społeczeństwo na emigracji. Sytuacja ta – po rozbiorach, rewolucji francuskiej i epoce Napoleona, po nieudanych powstaniach – była bardzo tragiczna. (…) Stąd idea powołania takiego zgromadzenia, które powstało na początku w Paryżu, a następie działało Rzymie oraz na misjach, m.in. na terenie Królestwa Polskiego i ziemiach innych zaborów, czy też w na przykład w Turcji, gdzie próbowano utworzyć polskie legiony, przy czym działał Adam Mickiewicz. Bliskim współpracownikiem zmartwychwstańców był też generał Władysław Zamoyski, który był przedstawicielem księcia Adama Czartoryskiego i również podejmował działania mające na celu utworzenie legionów polskich, w czym pomagali mu zakonnicy – powiedział dr Piotr Kondraciuk, dyrektor Instytutu Rynku Sztuki i Zarządzania w Kulturze Akademii Zamojskiej.
W trakcie konferencji wystąpili m.in.: prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk, Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wlkp. („Zygmunt Krasiński i zmartwychwstańcy. O polityce polskiej i rewolucji”), prof. dr hab. Piotr Biliński, UJ („Ksiądz Walerian Kalinka. Zmartwychwstaniec, historyk, emigrant”), dr Beata Skrzydlewska, UKSW, Muzeum Narodowe w Lublinie („ks. Eustachy Skrochowski – prekursor muzealnictwa kościelnego”), dr Maria Nitka, Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu („W.K. Stattler, Adam Mickiewicz i Zmartwychwstańcy – spotkanie ludzi i idei”).
Konferencja „Zmartwychwstańcy – ludzie, idee, działania” odbyła się 20 listopada br. w Sali Consulatus zamojskiego ratusza. Jej organizatorami były: Dom Generalny Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, Akademia Zamojska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i Muzeum Narodowe w Lublinie. Wydarzenie odbyło się w ramach projektu „Waloryzacja i udostępnianie zbiorów z czasów Wielkiej Emigracji oraz powstania Zgromadzenia Zmartwychwstańców”, który dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Fot. Organizatorzy
