Okazuje się, że Zamojszczyzna ma kolędy i pastorałki o wyraźnie lokalnym charakterze, choć rzadko funkcjonują one jako „oficjalnie wydzielony” kanon regionalny. Są to przede wszystkim lokalne warianty znanych kolęd oraz pastorałki ludowe, utrwalone w tradycji ustnej i repertuarach zespołów folklorystycznych z regionu.
Na Zamojszczyźnie szczególnie silna była tradycja pastorałek, czyli kolęd o charakterze ludowym, pasterskim i narracyjnym. Ich teksty często zawierają elementy codziennego życia wsi, gwary oraz odniesienia do lokalnego krajobrazu i zajęć mieszkańców. Wykonywano je po Wigilii, w czasie kolędowania po domach, a także w drodze na Pasterkę.
Wśród kolęd i pastorałek śpiewanych na Zamojszczyźnie spotyka się m.in.:
– „Oj, maluśki, maluśki” w lokalnych wariantach melodycznych i tekstowych, różniących się od wersji podhalańskich
– „A wczora z wieczora” w formie rozbudowanej narracji pasterskiej, z dodatkowymi zwrotkami
– „Z narodzenia Pana” z charakterystycznym, wolniejszym tempem i śpiewem zbiorowym
– ludowe pastorałki zaczynające się od opisów drogi pasterzy, często z humorem i dialogami
Cechą charakterystyczną kolęd z Zamojszczyzny jest prosty, surowy sposób wykonania, często jednogłosowy lub z naturalnym wielogłosem, bez instrumentalnego akompaniamentu albo jedynie z jego symboliczną obecnością (skrzypce, bębenek, czasem harmonia). Melodie bywają modalne, archaiczne, co wskazuje na ich dawne pochodzenie.
Istniały także kolędy domowe i kolędy „chodzone”, wykonywane przez grupy kolędników z gwiazdą lub turoniem. Teksty takich pieśni często były modyfikowane, dopasowywane do konkretnej wsi czy rodziny, co sprawia, że do dziś funkcjonują w wielu wersjach, nie zawsze zapisanych.
Współcześnie kolędy charakterystyczne dla Zamojszczyzny są pielęgnowane przez zespoły folklorystyczne, m.in. Zespół Pieśni i Tańca „Zamojszczyzna”, lokalne kapele ludowe oraz koła gospodyń wiejskich. Ich repertuary opierają się na zapisach etnograficznych i przekazach międzypokoleniowych.
Oczywiście nie są to kolędy znane wyłącznie z Zamojszczyzny, ale regionalne warianty i pastorałki, które poprzez melodię, sposób wykonania i język niosą wyraźne cechy naszego regionu i stanowią ważny element jego niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.