Jedyny w swoim rodzaju cmentarz znajduje się na terenie zespołu pałacowo-parkowego w Łabuniach. Łabunie były kolejno własnością Oleśnickich, Firlejów, Zamoyskich (jako dobra nie wchodzące w skład ordynacji) Wielhorskich, Grzębskich, Tarnowskich. Jan Stanisław Tarnowski sprzedał je w końcu XIX wieku Aleksandrowi Szeptyckiemu z Łaszczowa, żonatemu z Izabelą z Sobańskich [10]. Aleksander Szeptycki posiadał wówczas liczne majątki ziemskie (Łaszczów, Grodysławice, Nadolce, Zimno, Podhajce, Pukarzów, Łabunie).
Po pierwszej wojnie światowej rozparcelował swoją fortunę między dzieci. Łaszczów, Grodysławice i Nadolce otrzymał Jan Kanty ożeniony z Anną z Dzieduszyckich, Jadwiga Henrykowa Dembińska - Pukarzów, Katarzyna Antoniowa Dembińska - Podhajce, Maria Stanisławowa Starowieyska - Zimno [11], z pozostałych trzech córek (Róża, Teresa, Zofia) jedna, prawdopodobnie Zofia, otrzymała Łabunie jako wiano, które w 1922 roku wniosła do Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi. Zespół pałacowy zamieniony został na siedzibę zgromadzenia.
W 1928 roku na terenie parku założono rodzinny i zakonny cmentarz grzebalny. Nie ma on powiązań z barokowym układem ogrodu, ale posiada rzadko spotykane rozplanowanie. Otóż założony został na planie koła o średnicy 28 metrów (około 0,06ha). Kwatery mają układ koncentryczny. Centralne miejsce zajmuje drewniany krzyż fundacyjny z 1928 roku, do którego dochodzi od bramy żwirowa alejka. Wokół krzyża znajdują się groby rodziny Szeptyckich; na zewnątrz, w dwóch rzędach - około pięćdziesięciu grobów zakonnic - ziemnych mogił pokrytych darnią i roślinami ozdobnymi z betonowymi krzyżami. Groby rodzinne Szeptyckich są niezwykle skromne; jedynie na dwóch położono proste płyty kamienne pokryte inskrypcjami pozostałe zaś obwiedzione betonowymi opaskami z żelaznymi krzyżami.
Na cmentarzu znajdują się nagrobki: Marii z Potulickich Kazimierzowej Sobańskiej (3.II.1848-4.VIII.1929); Izy z Sobańskich Aleksandrowej Szeptyckiej, pierwszej prezydentki Sodalicji Pań Wiejskich Ziemi Zamojsko-Tomaszowskiej (24.I.1870- 12.IV.1933); Róży Szeptyckiej, urodzonej w Grodysławicach 15.III.1899 roku, zmarłej w Łabuniach 5.VI.1937 roku; Aleksandra Szeptyckiego, urodzonego 4.VIII.1866 roku w Przyłbicach, zmarłego 19.VI.1940 roku w Rotundzie Zamojskiej; Stanisława Starowieyskiego, urodzonego 11.V.1895 roku w Bratkówce, zmarłego 13.IV.1941 roku w Dachau, oraz Jana Szeptyckiego, urodzonego 31.XII.1905 roku w Przyłbicach, zmarłego 4.VI.1980 roku w Pretorii w RPA [12]. W miejscu tym należy napisać nieco więcej o Stanisławie Starowieyskim. Oficjalne biografie podają, że urodził się w Ustrobnej koło Krosna, chociaż inskrypcja na nagrobku wymienia Bratkówkę. Był oficerem Wojska Polskiego, uczestnikiem "cudu nad Wisłą" 1920 roku, ziemianinem. W 1921 roku poślubił w Łabuniach Marię Szeptycką i zamieszkał w Łaszczowie. Znany był jako przykładny ojciec rodziny, działacz Akcji Katolickiej, szambelan papieski. Odznaczał się dużą pobożnością i miłosierdziem wobec potrzebujących. Aresztowany przez gestapo 19.VI.1940 roku był więziony w Rotundzie Zamojskiej, na Zamku Lubelskim, a następnie przewieziony do Dachau, gdzie zakończył życie w Wielkanoc 13.IV.1941 roku. Urna z prochami Starowieyskiego przesłana została do Łabuń i złożona na rodzinnym cmentarzu (il. 5). W łabuńskim zgromadzeniu żyją siostry, które uczestniczyły w tej ceremonii. Dnia 13.VI.1999 roku papież Jan Paweł II beatyfikował Stanisława Kostkę Starowieyskiego, tym samym znalazł się on w gronie błogosławionych męczenników polskich .
autor opracowania:Danuta Kawałko
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.